Trigger warning – this article talks about abuse, and femicide and has some strong language.

I am a little lost for words to be honest. And if you know me at all, this is surprising because I always have an opinion…on everything. But this time, I am a little bit stunned? Or dazed? Or dumbfounded Maybe those aren’t the right words. Who knows, maybe it’s the meds. Or the COVID I had last month. Maybe it’s everything in combination.

But primarily, I think the reason for this is that what I am writing about today has hit a little too close to home.

Or, my hometown, to be exact.

I’ve been working up in Shkodra for the past month and have not kept up with the news. About a week or so I heard about a traumatizing event that had been recorded and shared in my hometown of Librazhd from a colleague.

The video exposes, and I mean literally exposes, a young woman, who had been caught cheating on her husband by her in-laws. In the video, her nude body is exposed, and several male family members are called by the in-laws into the bedroom to “bear witness.” The young woman is physically and verbally assaulted by her in-laws who throw objects at her and call her degrading names.

So, where to begin…

I have heard many people; women as well as men, say that it was her fault for being a “whore.”

This stings beyond words. Albanian culture is patriarchal, this is not a surprise, but what is disappointing, no, disheartening, is when misogyny rears its ugly head in our women. I know that internalized misogyny complicated thing and that this hatred of women in women comes from being oppressed for so long. I get it, but we are on the same team for fucks sake. Liberation for women, all women, black, indigenous, trans, LGBTQIA+ women, and gasp, even liberation for that with “loose morals” means liberation for all.

But the bottom line, for me at least, is that I don’t fucking care if she is in the wrong. I don’t care if she is immoral. Frankly, it is not for me or you, or your neighbor’s cat to judge what is and isn’t moral. But since we are going to go there, in my humble opinion, filming someone in the nude, without their consent, verbally and physically abusing them IS immoral.

One of my biggest annoyances in our culture is this obsession with morality we have, a one-sided obsession might I add because when men cheat it’s all very high hush and we look the other way. But if a woman cheats, or god forbid has a relationship that doesn’t end in marriage, she is ruined forever.

I have also heard the argument that things are not “that bad” for women in Albania and more. And that it is all in my or our ( by our I mean us crazy feminists) head(s).

This makes my blood boil, especially when it comes from young men. Very few things annoy me more than a man mansplaining the safety of Albanian women, to an Albanian woman……Like when was the last time you were scared to go home because it was dark shoku? Or worried that you might get harassed on the bus because of your outfit? Or got catcalled for crossing the street, covered head to ow might I add? Or unsafe because you didn’t give someone your number when they hit on you at the café or bar. In 2022, worldwide, and especially in Albania, women still can’t do “normal activities” like go to the fucking grocery store without worrying about being harassed or being harassed.

Just the other day when I was driving outside Librazhd, a little boy, no more than 10, yelled at me:

“Why don’t you start smoking too while you’re at it”

I kid you not.

Maybe I will kid, maybe I will. But that is beside the point.

We have a problem in our society, my fellow Shqiptres, we have a hatred of women that is rooted deep within our core and taught to our children from the moment they are born.

From a young age, we tell our girls to be quiet, to be polite. To not be seen or heard. To Be good, to not rock the boat. We call her a stranger in her parent’s home, raised to go serve another family.

We send her to live with her in-laws, a slave in her new home, and to bear sons for her husband.

If her husband has a temper, it’s her fault. She should know how to calm him, or maybe she shouldn’t be that stupid in the first place and learn to be a better wife.

If her husband beats her, well, he’s her husband, he can do that. It’s his job to discipline her.

If her husband cheats on her, well, men will be men. She needs to turn the other cheek and keep the family together. It would be shameful for her to tear her family apart for a little mistake. Shameful for her.

We raise our boys to be manly men, to show no emotion, and to be waited upon. By their mothers, by their sisters, and by their wives. His wife is his property. She cooks, she cleans, she provides for children, and above all, she obeys. And if she fails in these tasks, aka. dishonors her husband, historically, according to the Kanun, a man has the right to kill his wife. In fact, as part of the dowry, the father of the bride can also give a bullet to the husband. In other words, the right to end her life if he sees fit. If a husband does kill his wife for dishonor, then her family cannot take revenge.

This primeval sense of “morality” that we cling to is shameful.

The way we treat and value women, like property, in our society, is shameful.

I know many of you will say that what I am saying here is an oversimplification and I am missing a lot of nuances. I am aware. But the point here is not to explore the nuance but to address the issue. An issue that is costing our women their lives. The reality is that this misogynistic mentality still exists in our country, and what happened in Librazhd this month is not an isolated incident. Femicide in Albania is an ever-growing problem. In 2021, 20 women were killed by patriarchal violence in Albania. [1]And things are not looking good for 2022.

Misogyny (among other things) has reigned unchecked in our culture for far too long. And it needs to change. We need to educate our children, support our women and find ways to make meaningful change at the local level in our communities. Above all, we need to learn that we do not, and cannot own our women. They are people, not objects, for fucks sake.

I don’t have answers, but I am so tired of this bullshit.

So consider this a plea.

We have to be better my fellow Albanians.

Peace, love, and equity.

And yes, I know there are typos. Forgive my small woman mind.

_________________

Shqipe

Ti nuk më zotëron mua – Mizogjinia e rrënjosur thellë në kulturën shqiptare

Paralajmërim për shkaktimin – ky artikull flet për abuzimin dhe femicidin

Jam pak e humbur për fjalë të jem e sinqertë. Dhe nëse më njihni, kjo është për t’u habitur sepse gjithmonë kam një mendim…për gjithçka. Por këtë herë, jam pak e habitur? Apo e trullosur? Ndoshta këto nuk janë fjalët e duhura. Kush e di, ndoshta janë ilaçet. Ose COVID që pata muajin e kaluar. Ndoshta është gjithçka në kombinim. Por në radhë të parë, mendoj se arsyeja për këtë është se ajo për të cilën po shkruaj sot ka rënë paksa shumë afër shtëpisë. Ose, vendlindja ime, për të qenë të saktë.

Unë kame qene duke punuar në Shkodër për muajin e fundit dhe nuk jam mbajtur me lajmet. Rreth një javë kam dëgjuar për një ngjarje traumatizuese që ishte regjistruar dhe treguar në qytetin tim të lindjes në Librazhd nga një koleg.

Videoja ekspozon, dhe dua të them fjalë për fjalë ekspozon, një grua të re, e cila ishte kapur duke tradhtuar burrin e saj nga vjehërrit. Në video, trupi i saj nudo ekspozohet dhe disa anëtarë meshkuj të familjes thirren nga vjehrri në dhomën e gjumit për të “dëshmuar”. E reja është sulmuar fizikisht dhe verbalisht nga vjehërrit e saj të cilët i hedhin sende dhe i thërrasin me emra poshtërues. Pra, ku të fillojme… Kam dëgjuar shumë njerëz; gratë dhe burrat, thonë se ishte faji i saj për të qenë një “kurvë”.

Kjo thumbon përtej fjalëve. Kultura shqiptare është patriarkale, kjo nuk është çudi, por ajo që është zhgënjyese, jo, dëshpëruese është kur mizogjinia ngre kokën e saj të shëmtuar te femrat tona. E di që mizogjinia e brendshme e ka ndërlikuar dhe se kjo urrejtje ndaj grave tek gratë vjen nga shtypja për kaq shumë kohë. E kuptoj, por ne jemi në të njëjtin ekip për hir të dreqit. Çlirimi për gratë, të gjitha gratë, të zeza, indigjene, trans, gratë LGBTQI+ dhe gulçim, madje çlirimi për atë me “moral të lirshëm” do të thotë çlirim për të gjithë.

Një nga bezdisjet e mia më të mëdha në kulturën tonë është ky obsesion me moralin që kemi, mund të shtoj një obsesion të njëanshëm, sepse kur burrat mashtrojnë, gjithçka është shumë e lartë dhe ne shikojmë nga ana tjetër. Por nëse një grua tradhton, ose Zoti na ruajt ka një marrëdhënie që nuk përfundon në martesë, ajo shkatërrohet përgjithmonë. Kam dëgjuar edhe argumentin se gjërat nuk janë “aq keq” për gratë në Shqipëri dhe jo vetëm. Dhe se kjo është e gjitha në kokën(at) time ose tonën (me fjalët tona neve feministet e çmendura).

Kjo më bën të zihet gjaku, sidomos kur vjen nga të rinjtë. Shume pak gjera me bezdisin me shume se nje mashkull qe shpjegonje sigurine e femrave shqiptare…Kur ishte hera e fundit qe keni pasur frike te shkoni ne shtepi sepse ishte erresire shoku? Apo jeni të shqetësuar se mund të ngacmoheni në autobus për shkak të veshjes suaj? Në vitin 2022, në botë, dhe veçanërisht në Shqipëri, gratë ende nuk mund të bëjnë “aktivitete normale” si të shkojnë në dyqane pa u shqetësuar se mos ngacmohen apo ngacmohen. Pikërisht një ditë më parë kur kisha dale me makine jashtë Librazhdit, një djalë i vogël, jo më shumë se 10 vjeç, më bërtiti: “Pse nuk filloni të pini duhan” Ne kemi një problem në shoqërinë tonë, bashkëqytetarët e mi shqiptarë, kemi një urrejtje ndaj grave, e cila është e rrënjosur thellë në thelbin tonë dhe u mësohet fëmijëve tanë që nga momenti i lindjes.

Që në moshë të re, ne u themi vajzave tona të jenë të qeta, të jenë të sjellshme. Për të mos u parë apo dëgjuar. Të jene te mira, të mos tundin varkën. Ne e quajmë atë një të huaj në shtëpinë e prindërve të saj, e rritur për t’i shërbyer një familjeje tjetër. Ne e dërgojmë të jetojë me vjehrrit e saj, skllave në shtëpinë e saj të re dhe të lindë djem për burrin e saj.

Nëse burri e saj ka një temperament, është faji e saj. Ajo duhet të dijë si ta qetësojë atë, ose ndoshta ajo nuk duhet të jetë aq budallaqe në radhë të parë dhe të mësojë të jetë një grua më e mirë. Nëse burri e saj e rreh atë, ai është burri i saj, ai mund ta bëjë këtë. Është detyra e tij ta disiplinojë atë. Nëse burri e saj e tradhton atë, mirë, burrat do të jenë burra. Ajo duhet të kthejë faqen tjetër dhe të mbajë familjen të bashkuar.

Do të ishte e turpshme që ajo të copëtonte familjen e saj për një gabim të vogël. E turpshme për të. Ne i rrisim djemtë tanë të jenë burra burrërorë, të mos shfaqin asnjë emocion dhe të presin. Nga nënat e tyre, nga motrat dhe nga gratë e tyre. Gruaja e tij është pronë e tij. Ajo gatuan, pastron, siguron për fëmijët dhe mbi të gjitha bindet. Dhe nëse ajo dështon në këto detyra, aka. çnderon burrin e saj, historikisht, sipas Kanunit, burri ka të drejtë të vrasë gruan e tij. Në fakt, si pjesë e pajës, babai i nuses mund t’i japë edhe një plumb burrit. Me fjalë të tjera, e drejta për t’i dhënë fund jetës së saj nëse ai e sheh të arsyeshme. Nëse një burrë vret gruan e tij për çnderim, atëherë familja e saj nuk mund të hakmerret.

Kjo ndjenjë primare e “moralit” të cilës ne i përmbahemi është e turpshme. Mënyra se si ne i trajtojmë dhe vlerësojmë gratë, si pronën, në shoqërinë tonë, është e turpshme. E di që shumë prej jush do të thonë se kjo që po them këtu është një thjeshtim i tepërt dhe më mungojnë shumë nuanca. Unë jam i vetëdijshëm. Por çështja këtu nuk është të eksplorojmë nuancat, por të trajtojmë çështjen. Një çështje që po i kushton jetën grave tona. Realiteti është se ky mentalitet mizogjen ekziston ende në vendin tonë dhe ajo që ndodhi në Librazhd këtë muaj nuk është një incident i izoluar. Femicidet në Shqipëri janë një problem gjithnjë në rritje. Në vitin 2021, 20 gra u vranë nga dhuna patriarkale në Shqipëri. Dhe gjërat nuk po duken mirë për vitin 2022.

Mizogjinia (ndër të tjera) ka mbretëruar e pakontrolluar në kulturën tonë për një kohë të gjatë. Dhe duhet të ndryshojë. Ne duhet të edukojmë fëmijët tanë, të mbështesim gratë tona dhe të gjejmë mënyra për të bërë ndryshime domethënëse në nivel lokal në komunitetet tona. Nuk kam përgjigje, por jam lodhur shumë nga këto budallallëqe. Pra, konsiderojeni këtë një lutje. Ne duhet të jemi më të mirë shqiptarët e mi.

Paqe, dashuri dhe barazi. Dhe po, e di që ka gabime shtypi. Faleni mendjen time të vogël, se grua jam.